Diyabet Nedir ?

 

 

 

İç Hastalıkları (Dahiliye)

Uzm. Dr. Murat ÇEVİK

DİABET: Pankreas bezinden salgılanan ünsülinin eksikliği yada görevini yapamamasına bağlı kandaki şekerin sürekli yükselmesi, kronik (müzmin) sinsi, geç kalınırsa dönümsüz, komplikasyonla seyreden, yaşam boyu sürüp, yaşam kalitesini bozan, maliyeti yüksek sürekli eğitim ve takip gerektiren, soya çekimide bulunan bir hastalıktır.

İNSÜLİN: Karbonhidrat (vücutda parçalndığında şekere dönüşen gıda grubu) grubu gıdalarla açığa çıkan ve hücrelerimiz için enerji kaynağı olan glukozun hücrelere girip enerjiye dönüştürülmesini sağlayan bir hormondur. Eğer insülin yoksa azsa ya da görevini yapamıyorsa glukoz hücre içine giremez ve kanda yüksek yükselir.

Açlık şekeri birkaç ölçümde 6mg/dl'yi tokluk şekeri %200 mg/dl'yi geçerse şeker hastalığı tanısı konur. Kandaki şeker 0 mg/dl'yi geçerse idrarda şeker bulunur.

DİABETİN İKİ ANA TİPİ VARDIR

TİP 1 DİABET: Sıklıkla çocuk ve gençlerde görülür. Diabetik nüfusun unu oluşturur, seyrek olarak erişkinlerde de görülür. Tip 1 Diabette insülin ya hiç yoktur, ya da yeterli değildir. Bu nedenle tip 1 diabetiklere mutlaka insülin vermek gereklidir.

TİP 2 DİABET: En sık görülen diabet şekli olup, tüm diabetillerin %90 ını oluşturur. Diyet + proğramlanmış egzersiz yetmiyorsa ağızda şeker düşürücü tablerle kontrol altına alınan tipdir.

OLUŞUMUNDA ÜÇ FAKTÖR ROL OYNAR 
1- Genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin etkisiyle insülin salımının bozulması 
2- Aynı faktörlerin etkisiyle insülinin hücreler tarafından kulanımının bozulması 
3- Karaciğerin fazla şeker üretmesi.

Gençlerde görülme oranları giderek artmaktadır. Tip 2 diabetin başlangıcı yavaştır ve insanların %30-40'ında hiç belirtisi bulunmaz. Bu dönem 7-10 yıl olabilir. Bu dönemde de diabetin yaptığı hasarlar başlamış hatta ilerlemiş olabilir.

DİABETİN BELİRTİLERİ
- Ani kilo kaybı 
- Anormal ağız kuruluğu ve su içme
- Sık idrara çıkma 
- Halsizlik ve aşırı yorgunluk
- Sürekli açlık hissi
- Görme keskinliğinde azalma, bulanık görme
- Tekrarlayan enfeksiyonlar 

RİSK FAKTÖRLERİ 
- Oturgan hayat (egzersizde azalma)
- Ailede diabet öyküsü
- Sık gebelik ve iri bebek doğurma 
- Gebelikte diabet öyküsü
- Etnik yapı, Asya-Afrika vs kökenli olma
- Stres 

DİABETİN TEDAVİSİ VARMI?
Tam bir tedavisi yoktur. Ama kan şekerini normala yakın tutan etkin tedavi koşulları vardır.
- Sağlıklı yemek (diet)
- Programlı egzersiz
- Şeker düşürücü haplar 
- İnsülin 
- Düzenli kan şekeri kontrolü
- Eğitim 

ŞEKER HASTALARININ BİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1 Yiyeceklerle kan şekri arasında bir ilişkinin bulunduğu kesindir.Şekerli neyi nekedar ve ne zaman yiyeceğini çok iyi bilmelidir.
2 Yiyeceklerden ne miktarda karbonhidrat, protoin ve yağ aldığının bilinci içinde olmalıdır.
3 Yenilmemesi gereken yiyecekleri ve ne için yenilmeyeceğini iyi bilmelidir.
4 Öğün sayısına dikkat edilmelidir. 3 ana ü ara öğün tüketimi önemlidir.
5 Öğün saatleri iyibilinip hiç atlanmamalıdır.
6 Porsiyonlar küçük tutulmalıdır.
7 Yeterli su içmeye özen gösterilmelidir.
8 Kızartmalardan kaçınılmalı, haşlama, ızgara, fırında, teflon tavada pişirme yöntemleri kullanılmalıdır.
9 Değişim listeleri ve onların nasıl kullanılacağı iyi bilinmelidir.
10 Posanın anlamı ve posalı yiyecekleri tercih nedenleri kavranmalıdır.
11 Yapay tatlandırıcılar ve kullanma sınırları, şekerliler tarafından çok iyi bilinmelidir.

DİABETİK ÜRÜNLER
Bu besinler içerisinde rafine şeker bulunmaz. Kalori (fruktoz, sorbital) ya da kalorisiz (sakarin, siklmat, esasulfam,) ya da çok düşük kalorili (aspartam) tatlandırıcılar içerirler.

Diabetik besinler diyete ek olarak değil, diğer yiyeceklerin yerine tüketilmelidir. Diabetik sözcüğü o yiyeceğin serbestce kullanıla bileceğini ve yararlı, hatta tedavi edici olabileceğini göstermektedir. Önerilen miktar aşılırsa barsaklar bozularak ishal başlar. Bu gıdalar şeker içermez, fakat yüksek kalorilidir. Şişmanlamamak için yemenizde bir düzenleme yapmanız gereklidir. Tatalandırıcı içeren diğer diabatik ürünlerin tüketimi gerekli değildir. Diabetik bireyler için evde yapılan yiyecek ve içecekler daha uygundur. Dikkat edilmesi gereken nokta, tatlandırıcının yiyeceğe pişdikten sonra eklenmesidir.

KAN ŞEKERİNİ HIZLI YÜKSELTEN FAKTÖRLER
Bütün şekerlerin kan şekerini hızlı yükselteceğini herkes biliyor.Bazı nişastalı maddelerin ısıtılması emilimini hızlandırır. Ekmekteki un kan şekerini, erişte ve makarnadaki undan daha hızlı yükseltir. Şeker, meyve suları, nişasta, kepeği alınmış un gibi saflaştırılmış yiyeceklerde hızlı kan şekeri yükseltenler arasındadır.

KAN ŞEKERİNİN YÜKSELMESİNİ GECİKTİEN FAKTÖRLER
Posalı besinler kan şekerinin denetimini sağlar. Kabuğuyla yenen meyveler, yine midenin geç boşalmasını ve kanşekerinin geç yükselmesini temin ederler. Midenin boşalmasını etkileyen faktörlerin başında kan şekerinin yüksekliği gelir.

Katı gıda alımı, yemeten sonra su içme, yağlı yeme, lifli besin, aşırı sıcak ve soğuk gıdalar, sigara, ağır egzersiz mideyi geç boşaltan faktörlerdir.

Yufkalı ürünler, kepek ekmeği,kabuklu sebze ve meyveler, kuru baklagilerde posası yüksek besinlerdir. Bunlarda kan şekerinin yükselmesini geçiktiren faktörlerdir.

 

 

İletişim

  Email: info@sekizeylulhastanesi.com

  0(236) 23 888 23

   0(236) 23 888 23

  Sakarya Mah. Uzunyol Cad. No:140 Merkez / MANİSA